π. Σεραφείμ Ρόουζ

Η σύγχρονη ζωή και η Αμερική κατά τον π. Σεραφείμ Ρόουζ

'Η Ρωσία και οι άλλες ορθόδοξες χώρες κάτω από τον Κομμουνισμό είχαν δοκιμάσει ήδη τον πικρό ποτήριο της ένδειας και της απάνθρωπης σκλαβιάς μέσα σε αυτές, οι πιστοί χριστιανοί είχαν μάθει ήδη την έννοια της λυτρωτικής δοκιμασίας. Αλλά τί γίνεται στην ελεύθερη Δύση και ειδικά στην Αμερική; Ποιά ήταν ή πνευματική πρόγνωση για αυτή την ακμάζουσα χώρα, πού καλύφθηκε με ένα ογκώδες «αρχιπέλαγος» εμπορικών κέντρων και «ταχυφαγίων» (FAST FOOD), πού είναι εφοδιασμένη πλήρως με τα φαινομενικά απεριόριστα καταναλωτικά αγαθά και ή οποία τελειοποιεί συνεχώς τα μέσα για να γίνει ή ζωή στη γη περισσότερο άνετη και ευχάριστη;

Μιλώντας σε μια ομάδα ορθόδοξων Αμερικανών στο Προσκύνημα του Αγίου Γερμανού τον 1982, ό π. Σεραφείμ εξέτασε την σύγχρονη ζωή και την αξιολόγησε ως έξης:

«Καθένας πού εξετάζει την σύγχρονη ζωή μας κάτω από τον πρίσμα της κανονικής ζωής των ανθρώπων των προγενέστερων χρόνων -ας πούμε, της Ρωσίας ή της Αμερικής ή οποιασδήποτε άλλης χώρα τής Δυτικής Ευρώπης του δεκάτου ένατου αιώνα- έρχεται αντιμέτωπος με τον γεγονός του πόσο αφύσικη έχει γίνει ή ζωή σήμερα. Όλες οι έννοιες τής εξουσίας και τής υπακοής, τής ευπρέπειας και τής ευγένειας, τής δημόσιας και ιδιωτικής συμπεριφοράς, όλες έχουν αλλάξει δραστικά, έχουν γυρίσει ανάποδα εκτός από μερικούς μεμονωμένους θύλακες ανθρώπων -συνήθως αφοσιωμένων χριστιανών- πού προσπαθούν να διατηρήσουν τον αποκαλούμενο "ξεπερασμένο" τρόπο ζωής.

Ή αφύσικη ζωή μας μπορεί σήμερα να χαρακτηριστεί ως καλομαθημένη, ως παραχαϊδεμένη. Από την παιδική ηλικία τον σημερινό παιδί μεγαλώνει, κατά γενικό κανόνα, όπως ένας μικρός θεός ή μια θεά στην οικογένεια οι ιδιοτροπίες του τροφοδοτούνται, οι επιθυμίες του εκπληρώνονται- περιβάλλεται από παιχνίδια, διασκεδάσεις, ανέσεις δεν εκπαιδεύεται και δεν γαλουχείται σύμφωνα με τις αυστηρές αρχές τής χριστιανικής συμπεριφοράς, αλλά αφήνεται να αναπτυχθεί κατά οποιονδήποτε τρόπο σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Είναι συνήθως αρκετό γι' αυτό τον παιδί να πει, "Θέλω αυτό!" ή "Δεν θέλω να κάνω αυτό!", υποχρεώνοντας τούς γονείς του να υποκύψουν ενώπιο του και να τον αφήσουν να πάρει τον δρόμο του.

Ίσως αυτό δεν συμβαίνει όλη την ώρα και σε κάθε οικογένεια, αλλά συμβαίνει αρκετά συχνά για να είναι ό κανόνας τής σύγχρονης ανατροφής των παιδιών, και ακόμη και οι καλύτεροι γονείς δεν ξεφεύγουν τελείως από την επιρροή του. Ακόμα κι ανέσεις οι γονείς προσπαθούν να μεγαλώσουν ένα παιδί με αυστηρότητα, οι γείτονες προσπαθούν να κάνουν κάτι άλλο. Και είναι υποχρεωμένοι να λαμβάνουν υπόψη τους αυτό κατά την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους.

Όταν ένα τέτοιο παιδί γίνεται ενήλικας, περιβάλλεται φυσικά με τα ιδία πράγματα πού χρησιμοποίησε στην παιδική ηλικία του: ανέσεις, διασκεδάσεις και παιχνίδια για μεγάλους. Ή ζωή γίνεται μια σταθερή αναζήτηση τής «διασκέδασης» (fun) -πού, παρεμπιπτόντως, είναι μία λέξη ολότελα ανήκουστη σε οποιοδήποτε άλλο λεξιλόγιο του δέκατο ένατο αιώνα στη Ρωσία ή σε οποιοδήποτε σοβαρό πολιτισμό, δεν θα καταλάβαιναν τί θα πει αυτή ή λέξη.

Ή ζωή είναι μια σταθερή αναζήτηση τής "διασκέδασης", ή όποια είναι τόσο κενή από οποιοδήποτε σοβαρό περιεχόμενο πού ένας επισκέπτης από οποιαδήποτε χώρα του δεκάτου ενάτου αιώνα, κοιτάζοντας τα δημοφιλή τηλεοπτικά προγράμματά μας, τα πάρκα διασκέδασης, τις διαφημίσεις, τις ταινίες, την μουσική -σχεδόν οποιαδήποτε πτυχή του δημοφιλούς πολιτισμού μας- θα σκεφτόταν ότι είχε φτάσει πέρα από την τρέλα, σε μία χώρα πού έχουν χάσει εντελώς την επαφή με την πραγματικότητα. Δεν τον λαμβάνουμε συχνά υπόψη αυτό, επειδή ζούμε σε αυτή την κοινωνία και τον παίρνουμε σαν δεδομένο.

Μερικοί παρατηρητές της σύγχρονης ζωής μας έχουν αποκαλέσει τούς νέους ανθρώπους σήμερα ή "γενιά μου" και την εποχή μας "εποχή τού ναρκισσισμού", στην όποια κυριαρχεί μια λατρεία και μια γοητεία πού αποτρέπει να αναπτυχθεί μία κανονική ανθρώπινη ζωή. Άλλοι έχουν μιλήσει για "πλαστικό" σύμπαν ή φαντασία όπου τόσοι πολλοί άνθρωποι ζουν σήμερα, ανίκανοι να αντιμετωπίσουν ή να δεχθούν την πραγματικότητα τού κόσμου γύρω τους ή τα προβλήματα μέσα τους.

Όταν ή "γενιά μου" στρέφεται στη θρησκεία -κάτι πού συνέβη πολύ συχνά κατά τις τελευταίες δεκαετίες-, αυτό συνήθως είναι στροφή προς μία "πλαστική" ή φανταστική μορφή θρησκείας: μιας θρησκείας "αύτο-αναπτυσσόμενης" (όπου ό εαυτός παραμένει τον αντικείμενο της λατρείας) μιας θρησκείας πλύσεως τού εγκεφάλου και έλέγχου τού νου- μιας θρησκείας των θεοποιημένων γκουρού, της αναζήτησηςUFO και "εξωγήινων όντων", αφύσικων καταστάσεων και συναισθημάτων...

Είναι σημαντικό για μας να συνειδητοποιήσουμε, καθώς προσπαθούμε να ζήσουμε μία χριστιανική ζωή σήμερα, ότι ό κόσμος πού έχει διαμορφωθεί από την παραχαϊδεμένη εποχή προβάλλει αξιώσεις στην ψυχή, είτε στη θρησκεία είτε στην κοσμική ζωή, τις όποιες αξιώσεις μπορεί κάποιος να τις αποκαλέσει με μία λέξη ολοκληρωτικές.

Αυτό είναι αρκετά εύκολο να τον δει κανείς στις εγκεφαλικές λατρείες πού έχουν λάβει τόσο πολλή δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια, και πού απαιτούν ολοκληρωτική υποταγή σε έναν αυτοανακηρυγμένο «άγιο άνθρωπο»- αλλά είναι εξίσου εμφανές μέσα στην κοσμική ζωή, όπου κάποιος έρχεται αντιμέτωπος όχι μόνο με ένα μεμονωμένο πειρασμό εδώ ή εκεί, αλλά με μια σταθερή κατάσταση πειρασμού πού περιβάλλει τα πάντα και "έπιτίθεται" στόν οποιονδήποτε -εκεί όπου ή υπολανθάνουσα μουσική ακούγεται παντού στις αγορές και τις επιχειρήσεις, στους δημόσιους χώρους και στα διαφημιστικά των δρόμων των πόλεων εκεί όπου ή μουσική ρόκ παρουσιάζεται παντού από τούς θιασώτες της, ακόμη και στις δασικές κατασκηνώσεις και τα τροχόσπιτα αλλά και στο ίδιο τον σπίτι, όπου ή τηλεόραση γίνεται συχνά ό μυστικός κυβερνήτης της οικογένειας πού υπαγορεύει τις σύγχρονες άξιες, τις απόψεις, και τις προτιμήσεις»

-Βιβλ. π. Σεραφείμ Ρόουζ. Η ζωή και τα έργα του. Τόμος Γ΄